شاید شما هم اصطلاح پارابن فری را شنیده باشید ولی ندانید دقیقا به چه معناست. با توجه به شرایط پیچیده زندگی در عصر حاضر و وجود آلودگی ها و خطرات بسیار برای سلامتی،بسیار مهم است که به مواد تشکیل دهنده موادی که روزانه مورد مصرف قرار میگیرند؛ دقت کنیم.
پارابن یکی از این مواد است که در بسیاری از مواد آرایشی و بهداشتی به کار می رود.
اگرچه گفته می‌شود مقدار پارابنی که امروزه در محصولات آرایشی و بهداشتی به کار می‌رود ناچیز است اما لازم است که در مصرف این محصولات احتیاط و دقت کافی داشته باشید. به طور مثال برای محصولاتی که به مقدار زیاد روی پوست و بدن به کار می‌روند مثل لوسیون بدن یا شامپو بهتر است که از انواع فاقد پارابن استفاده کنید. خوشبختانه برندها و محصولات متعددی در بازار وجود دارند که از فرمول‌های فاقد پارابن استفاده می‌کنند و بهتر است قبل از خرید محصولات آرایشی و بهداشتی حتما برچسب روی محصول و ترکیبات شیمیایی به کار رفته در آن را به دقت بررسی کنید.
پارابن چیست؟
پارابن یکی از ترکیبات شیمیایی رایج در محصولات آرایشی و بهداشتی است که برای مبارزه با رشد باکتری‌ها و افزایش ماندگاری این محصولات استفاده می‌شود.
پارابن ها از پرکاربردترین دسته های مواد نگهدارنده هستند. نگهدارنده ها یا پرزرواتیوها (Preservatives) به موادی اطلاق می شود که جهت محافظت از آلودگی میکروبی یک محصول غذایی یا دارویی در دوره نگهداری محصول و در هنگام مصرف، در فرمولاسیون آن محصول استفاده می گردد.
پارابن ها نخستین بار در حدود ۸۵ سال پیش معرفی شدند و به سرعت به یکی از پرمصرف ترین نگه دارنده ها تبدیل شدند. علت این گستردگی مصرف، قیمت کم و موثر بودن آن است و طولانی بودن تاریخچه مصرف به نوعی تایید کننده ایمن بودن پارابن است. اما در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی درباره استفاده از این ماده و تاثیر آن روی بدن شکل گرفته است که باعث شده تولید کننده‌های مختلفی درجهان به تولید محصولات فاقد پارابن روی آورند اما اکثر مصرف کنندگان هنوز از عوارض آنها اطلاعات خاصی در دست ندارند.
واژه پارابن (Paraben) مخفف پارا هیدروکسی بنزوئیک اسید (para Hydroxybenzoic Acid) است. از نگاه شیمیایی، پارابن ها خانواده ای از استرهای آلکیل پاراهیدروکسی بنزوئیک اسید هستند.
پارابن ها روی برچسب های لوازم آرایشی تحت عناوین زیر ذکر می شوند:
- متیل پارابن Methyl paraben
- پروپیل پارابن Propyl paraben
- ایزوبوتیل پارابن Isobutyl paraben
- اتیل پارابن Ethyl paraben
- بوتیل پارابن Butyl paraben
- E216
در گذشته تصور بر این بود که پارابن هایی که از پوست عبور کرده و جذب خون و مایعات میان بافتی می شود؛ نهایتاً توسط کربوکسی استرازهای کبدی متابولیزه و از طریق ادرار دفع می شود. اما مطالعات جدید نشان دادند که بخشی از پارابن جذب شده در بافت های بدن بدون هیدرولیز توسط استرازهای بافتی باقی می مانند. میزان نفوذ پوستی و در نتیجه فراهمی زیستی پارابن در بدن بستگی به نوع پارابن (طول زنجیره آلکیل بیشتر، جذب بالاتر)، پایه محصول (درصد فاز چرب به فاز آبی) و سورفکتانت بکار برده شده در آن دارد.
پارابن در چه محصولاتی استفاده می شود؟
پارابن ها در انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مثل شامپوها، مرطوب کننده ها، ژل های شستشو، خمیردندان ها، محصولات زیبایی و همچنین در انواع محصولات دارویی موضعی و تزریقی و انواع غذاها به کار می روند به طوری که در گفته می شود پارابن ها در بیش از ۹۰ درصد محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارند.